γενικές ή καθολικές έννοιες

Όρος της φιλοσοφίας. Η συζήτηση γύρω από αυτές (τα καθόλου του Αριστοτέλη, λατινικά universalia) απασχόλησε ολόκληρη τη μεσαιωνική φιλοσοφία από τον 9o αι. και άρχισε με τη μελέτη της Εισαγωγής του Πορφυρίου στις Κατηγορίες του Αριστοτέλη και κυρίως του σημείου όπου ο Πορφύριος έθετε το ζήτημα αν τακαθόλου, δηλαδή τα γένη και τα είδη που χαρακτηρίζουν πολλά άτομα, είναι υπαρκτές πραγματικότητες (και κατά την περίπτωση, ενσώματες ή πνευματικές, χωριστές ή όχι από τα αισθητά πράγματα) ή μόνο έννοιες. Οι μεσαιωνικοί φιλόσοφοι έδιναν διάφορες απαντήσεις στο ερώτημα. Η απάντηση που επικράτησε αρχικά ήταν των πραγματοκρατικών (ρεαλιστών) που, ανασυνδέοντας την πλατωνική παράδοση, βεβαίωναν την αντικειμενική ύπαρξη των καθόλου ως αιώνιων υποδειγμάτων των πραγμάτων. Αντίθετα οι ονοματοκρατικοί (νομιναλιστές) υποστήριζαν πως οι γ.έ. (τα καθόλου) είναι απλά ονόματα κάτω από τα οποία το ανθρώπινο μυαλό συγκεντρώνει πλήθος ατομικών πραγμάτων. Τελικά, με τη γνώση των έργων του Αριστοτέλη, επικράτησε από τον 13o αι. ένας μετριοπαθής ρεαλισμός: το καθόλου είναι μια έννοια που συνάγεται με την αφαίρεση από τα μερικά, αλλά εκφράζει την πραγματική ομοιότητα που υπάρχει μεταξύ των ατόμων του ίδιου είδους ή μεταξύ των ειδών του ίδιου γένους.